Dagskrá Vísindakaffis Vísindavöku 2010

Áhugasamir um rannsóknir og fræði hvurs konar ættu ekki að láta Vísindakaffi Rannís fram hjá sér fara, en í aðdraganda Vísindavöku er hellt upp á fjögur Vísindakaffi á Súfistanum í Máli og menningu á Laugavegi, 20., 21., 22. og 23. september, kl. 20-21:30 hvert kvöld. Umræðuefni fræðifólksins, sem tekur þátt að þessu sinni, tekur nokkuð mið af umræðunni í þjóðfélaginu, en efni kaffana eru eldfjöll, stjórnarskrár, stofnfrumurannsóknir og þjóðardýrðlingar. Hér er dagskrá vikunnar á Súfistanum:

 

Vísindakaffi 2010

Dagskrá á Súfistanum í Máli og menningu, Reykjavík:

Mánudagur 20. september, kl. 29-21:30
Eldfjöll - hvar gýs næst?
Páll Einarsson prófessor í jarðeðlisfræði fjallar um aðferðir til að fylgjast með virkni eldfjalla og segja fyrir um hegðun þeirra. Af hverju er stundum hægt að spá og stundum ekki?

Þriðjudagur 21. september, kl. 20-21:30
Hvað á að vera í stjórnarskrá?
Stjórnarskrár landa geta fjallað um allt milli himins og jarðar. Í tilefni stjórnlagaþings og endurskoðunar stjórnarskrár ræðir dr. Ragnhildur Helgadóttir, prófessor við lagadeild Háskólans í Reykjavík, um það hvað á að vera í stjórnarskrám og hvers vegna.

Miðvikudagur 22. september, kl. 20-21:30 
Stofnfrumur - tækifæri eða tálsýn? 
Dr. Sveinn Guðmundsson yfirlæknir Blóðbankans og dr. Ólafur E. Sigurjónsson forstöðumaður stofnfrumuvinnslu og grunnrannsókna í Blóðbankanum fjalla um eiginleika stofnfrumna, skýra muninn á "stofnfrumum úr fósturvísum" og "vefjasértækum stofnfrumum", kynna notkun blóðmyndandi stofnfrumna í læknisfræðilegri meðferð, ræða og vara við oftrú á "galdramætti" stofnfrumna í nútíma læknisfræði; en kynna jafnframt not blóðmyndandi stofnfrumna t.d. með stofnfrumugjafaskrám og naflastrengsbönkum.

Fimmtudagur 23. september, kl. 20-21:30
Hver eru sameiningartákn íslensku þjóðarinnar? Frá Njáli Þorgeirssyni til Helga Hóseassonar
Jón Karl Helgason dósent við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands fjallar um hvernig ýmsar persónur úr íslenskri sögu og bókmenntum hafa í ákveðinn tíma orðið fulltrúar þjóðarinnar allrar eða tiltekinna hópa. Meðal þess sem ber á góma eru styttur og minnismerki í Reykjavík, rithöfundasöfn á landsbyggðinni, götuheiti og íslenskir peningaseðlar.

Til hamingju með daginn, vísinda- og fræðimenn!

Vísindavaka er í dag föstudaginn 25. september í tilefni af Degi evrópska vísindamannsins og er hún haldin á sama tíma í helstu borgum Evrópu. Vísindavakan verður í Listasafni Reykjavíkur Hafnarhúsinu kl. 17-22. Menntamálaráðherra, Katrín Jakobsdóttir, opnar Vísindavöku og afhendir verðlaun í teiknisamkeppni barna og síðan hefjast atriði á sviði þar sem Sprengjugengið, Vísindavefurinn og Stjörnuskoðunarfélag Seltjarnarness mæta meðal annarra. Sýnendur hafa aldrei verið fleiri og mun fjöldi gesta sækja Vísindavökuna þannig að búast má við þröng á þingi! Það er greinilega mikill hugur í vísinda- og fræðimönnum þjóðarinnar og mikil gróska í rannsókna- og nýsköpunarstarfi.

Forvarnir í læknisfræði - Góðmennska á villigötum?

Dr. Jóhann Ágúst Sigurðsson yfirlæknir Þróunarstofu Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Dr. Linn Getz trúnaðarlæknir á LSH og dósent við læknadeild Norwegian University of Science and Technology, velta upp spurningum um gildi forvarna á Vísindakaffi í kvöld, sem verður á Súfistanum Iðuhúsinu kl. 20:00-21:30 í kvöld.  Forvarnarstarf og heilsuvernd eru af hinu góða. Hins vegar hefur verið varað við því í virtum fagtímaritum á undanförnum árum að ýmsar heilsutengdar aðgerðir í nafni forvarna hafa verið gerðar að söluvöru og þar með heilbrigðisþjónusta að markaðstorgi þar sem megin áhersla er lögð á sölu á þjónustu til hinna frísku á kostnað þeirra veiku. Í slíkum tilvikum er gert meira úr vandamálinu en efni standa til og boðið upp á úrlausnir sem geta verið kostnaðarsamar, vafasamar eða siðferðilega umdeildar. Þessi aðferð hefur verið kennd við ,,völd góðmennskunnar" (Power of Goodness), en með því hugtaki er vísað til þeirra valda eða áhrifa sem til dæmis heilbrigðisstéttir geta fengið með því að telja fólki trú um að aðgerðir þeirra og úrlausnir séu alltaf til góðs. Líkanarannsóknir á fjölmörgum klíniskum leiðbeiningum í læknisfræði benda sterklega til þess að of mikið sé gert úr vandamálinu í þá veru að næstum allir fullorðnir verði skilgreindir sem sjúkir og þurfi að vera undir stöðugu eftirliti lækna. Hvaða afleiðingar hefur slíkt ofmat á þjóðarsálina, útgjöld til heilbrigðismála, lyfjanotkun, mannafla, verkaskiptingu heilbrigðisstétta og heilsu fólks svo eitthvað sé nefnt. Lausnirnar gagnvart einstaklingum felast m.a. í að upplýsa fólk sem mest um kosti og galla forvarna, þannig að það geti tekið virkan þátt í að hafa árif á heilsu sína.

Vísindakaffi á Akrueyri og Sauðárkróki í kvöld um vaxtarbrodda og vísindi

Tvö Vísindakaffi verða haldin á Norðurlandi í kvöld í tengslum við Vísindavöku 2009. Vísindakaffið á Akrueyri ber yfirskriftina: "Mun Eyjafjörður verða helsti vaxtarbroddur Íslands?" og er haldið á Friðriku V., og á Sauðárkróki er titill Vísindakaffisins "Er vit í vísindum á landsbyggðinni? - Hvert er förinni heitið?" en það er haldið á Kaffi Krók. Spekingarnir sem hefja spjallið á AKureyri koma frá Háskólanum á Akureyri, en það eru þeir Hreiðar Þór Valtýsson lektor, Jón Þorvaldur Heiðarsson lektor og Steingrímur Jónsson prófessor. Pétur Halldórsson útvarpsmaður hjá Ríkisútvarpinu stýrir umræðum. Á Sauðárkróki býður Háskólinn á Hólum til almennra kaffispjalls um hlutverk vísinda á landsbyggðinni og mun Þórarinn Sólmundarson frá þróunarsviði Byggðastofnunar stýra umræðum.

Neytendasálfræðin krufin til mergjar á öðru Vísindakaffinu

Á öðru Vísindakaffinu, sem haldið var á þriðjudagskvöldið, fjallaði Dr. Valdimar Sigurðsson frá viðskiptadeild HR um neytendasálfræði og markaðssetningu matvæla í verslunum. Er eitthvað að marka neytendur? Nærri 50 manns hlýddu á áhugavert spjall Valdimars ogt höfðu miklar skoðanir á hegðun fólks í verslunum.

Húsfyllir á fyrsta Vísindakaffinu

Um 70 manns mættu á fyrsta Vísindakaffið í gærkvöldi, þar sem Dr. Guðrún Nordal fjallaði um atburði sem sagt er frá í Sturlungu og hvernig þeir ríma við atburði samtímans. Gestir þáðu kaffi og skemmtilegar umræður spunnust um efnið.

Fyrsta Vísindakaffið er í dag!

Mánudag 22. september
Líkami og losti á upphafsöldum kristni
Dr. Clarence E. Glad sjálfstætt starfandi fræðimaður í ReykjavíkurAkademíunni fjallar um hvernig hugmyndir manna á Vesturlöndum um meinlæti, skírlífi, fjölskyldulíf og samskipti kynjanna hafa mótast út frá orðræðunni um líkama og losta í frumkristni.

Vísindavaka 2008 - skemmtilegur og fræðandi viðburður fyrir alla fjölskylduna

Vísindavaka verður haldin föstudaginn 26. september 2008 í Listasafni Reykjavíkur. Rannsóknamiðstöð Íslands, RANNÍS, stendur fyrir Vísindavöku en hún er haldin samtímis í helstu borgum Evrópu í tengslum við Dag vísindamannsins. Markmiðið með framtakinu er að færa vísindin nær almenningi, kynna manneskjurnar á bak við vísindin og vekja fólk til umhugsunar um mikilvægi rannsókna- og vísindastarfs í nútímasamfélagi. Verður það gert með lifandi kynningum og boðið upp á skemmtilega og fræðandi viðburði fyrir alla fjölskylduna. Allar vísindagreinar eru kynntar á Vísindavöku, hugvísindi jafnt sem raunvísindi.